Pakistan’da Zorla Tahliyeler: İnsan Hakları İzleme Örgütü Raporu

(ANKARA) – İnsan Hakları İzleme Örgütü’ne göre Pakistan’da hükümet kamu ve özel kalkınma projeleri için binlerce kişiyi zorla yerlerinden etti; tazminat, yeniden yerleşim yardımı ya da telafi yolları da sağlamadı.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, Pakistan’da yoksulların zorla evlerinden edilmesine ilişkin rapor yayınladı. Örgüt, 28 Mayıs’ta yayınladığı raporda “Pakistanlı yetkililerin sömürge döneminden kalma yasa ve politikaları sıklıkla kullanarak, kamu ve özel kalkınma projelerine olanak sağlamak amacıyla düşük gelirli bölge sakinlerini, dükkan sahiplerini ve sokak satıcılarını zorla tahliye ettiğini” belirtti.

‘Sadece Canımı Kurtararak Kaçtım: Pakistan’da İstismarcı Zorla Tahliyeler’ başlıklı 48 sayfalık rapor, Pakistan’da ekonomik ve sosyal olarak en marjinal toplulukları orantısız bir şekilde etkileyen yaygın zorla tahliyeleri belgeliyor. Rapora göre, yetkililer binlerce insanı, temel haklarını ihlal ederek, yeterli danışma, bildirim, tazminat, yeniden yerleşim yardımı veya telafi yolları olmaksızın tahliye etti.

“Pakistan hükümeti toprak kaybını telafi etmeli”

İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün kıdemli Asya danışmanı Saroop Ijaz, “Pakistan hükümetinin acilen sömürge döneminden kalma toprak yasalarını adil, şeffaf ve Pakistan’ın uluslararası yükümlülükleriyle uyumlu olacak şekilde yeniden düzenlemesi gerekiyor. Yetkililer tahliye nedeniyle kimsenin evsiz kalmamasını sağlamalı, toprak kaybını telafi etmeli ve yerinden edilenlerin yeniden yerleştirilmesini sağlamalıdır” dedi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü araştırma kapsamında Lahor, İslamabad ve Karaçi şehirlerinde zorla tahliye edilen 36 mağdurun yanı sıra tahliye edilenlerin haklarını savunan avukatlar ve şehir planlamacılarıyla görüştü ve Pakistan’ın arazi kullanım sistemini düzenleyen mahkeme kararlarını ve yasaları inceledi.

Etnik azınlıklar vurgusu

Raporda, yerinden edilen insanların neler yaşadığı şöyle aktarıldı:

“Belgelenen toplu tahliye vakalarının büyük çoğunluğunda, yetkililer yeterli danışma, bildirim ve telafi yolu sağlamadı. Birçok tahliye sırasında polis, kiracıları çıkarmak için dayak, keyfi tutuklamalar ve kişisel malların tahrip edilmesi de dahil olmak üzere gereksiz veya aşırı güç kullandı. Hükümetin kalkınma projelerini önemli kamu işlevlerine hizmet ediyor olarak tanıtması, etkilenenlere verilen önlenebilir zararı veya hükümetin bu zararları ele alma konusundaki uluslararası yasal yükümlülüklerini azaltmamaktadır.

Tahliye edilenlerin çoğu, evlerini kaybetmenin yanı sıra, geçim kaynaklarını ve okul ve sağlık hizmetleri gibi temel kamu hizmetlerine erişimlerini de sıklıkla kaybetmektedir. Bu uygulamalar sosyal ve ekonomik eşitsizlikleri daha da kötüleştirmekte, düşük gelirli ve genellikle etnik azınlık olan kişilere ve hanelere orantısız bir şekilde yük getirmektedir.”

İnsan Hakları İzleme Örgütü, yetkililerin sıklıkla bölge sakinlerinin arazi haklarını önceden tespit etmediğini ve çok az tazminat sağladığını tespit etti. Örgüt, bazı durumlarda polisin direnenleri yasal dayanak olmaksızın tutukladığı ve yargıladığını vurguladı.

Ijaz, ülkede yaşanan sorunun çözümü için ise şöyle dedi: “Pakistan hükümeti, halkın yararına olacak projelerin yasalarla el ele yürütülmesini sağlamalıdır. Gerekli yeniden yerleştirmeler, insanların barınma, geçim ve güvenlik haklarına saygı gösterecek şekilde, yasalara uygun ve düzenli olarak planlanmalı ve yürütülmelidir.”