DİSK’ten çarpıcı rapor! Türkiye’de son 1 yılda 190 bin kişi daha yoksullaştı

DİSK üyesi Genel-İş Araştırma Dairesi Emek Araştırma (EMAR) tarafından hazırlanan “Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk Raporu-5” yayımlandı. Buna göre Türkiye’de son bir yılda 190 bin kişi daha yoksullaşırken, yoksulluk oranı yüzde 21,7’ye ulaştı, AB ülkeleri ortalamasının üstünde olan gelir dağılımı eşitsizliği derinleşti. Türkiye’de çalışanların yüzde 15’inin yoksul olduğu vurgulandı.

GELİR EŞİTSİZLİĞİ AB’NİN ÇOK ÜZERİNDE

Raporda, TÜİK’ten elde edilen verilere göre 2023 yılında Türkiye’de kişi başına düşen milli gelirin 13,110 dolar olduğuna işaret edildi. Gelir dağılımı eşitsizliğinin derinleştiği belirtilen raporda Eurostat verilerine göre, Türkiye’deki gelir eşitsizliği oranının AB üyesi ülkelerin ortalamasına göre oldukça yüksek seviyede bulunduğuna işaret edildi. Türkiye’deki gelir eşitsizliği oranının yüzde 0,433 iken, AB üye ülkelerinde bu oranın ortalama yüzde 0,366 olduğu belirtildi.

EN DÜŞÜK ASGARİ ÜCRETE SAHİP 3. AVRUPA ÜLKESİYİZ

Rapora göre Türkiye, en düşük asgari ücrete sahip üçüncü Avrupa ülkesi. Eurostat verilerine göre, Türkiye’de Ocak 2024’te yapılan düzenleme ile asgari ücret 450 Euro’ya denk gelmesine karşın birçok Avrupa ülkesinin oldukça gerisinde. En düşük asgari ücrete sahip beş ülke Arnavutluk, Bulgaristan, Karadağ, Sırbistan ve Türkiye iken, en yüksek asgari ücrete sahip beş ülke ise Lüksemburg, İrlanda, Hollanda, Almanya ve Belçika.

GELİR ADALETSİZLİĞİ DERİNLEŞTİ

Yıllık olarak ortalama en yüksek iş gelirine sahip grup işverenler, en düşük gelire sahip grup ise yevmiyeli çalışanlar olurken yıllık ortalama iş gelirleri sırasıyla işverenlerde 408 bin 174 TL, kendi hesabına çalışanlarda 115 bin 622 TL, ücretli maaşlılarda 102 bin 821 TL ve yevmiyelilerde 53 bin 334 TL oldu. TÜİK verilerine göre, 2022 yılında 18 milyon 30 bin olan yoksul sayısı, 2023’te 18 milyon 219 bin kişiye yükseldi; yoksulluk oranı yüzde 21,7’ye ulaştı. Bu verilere göre, sadece son bir yıl içerisinde 190 bine yakın kişi yoksullaştı.

SÜREKLİ YOKSULLUK ORANI YÜZDE 14’E ÇIKTI

TÜİK verilerine göre (2023), ciddi finansal sıkıntılarla karşı karşıya olan insanların oranı olarak tanımlanan maddi yoksunluk oranı, bir yılda yüzde 26,4’ten yüzde 28,4’e yükseldi. Ayrıca, son dört yılın en az üç yılında yoksulluk sınırının altında yaşayanları ifade eden sürekli yoksulluk oranı da, 1,7 oranında artarak yüzde 14’e yükseldi. Raporda duruma ilişkin, “Bu veriler, maddi sıkıntıların ve yoksulluğun geldiği noktayı işaret ederken ekonomik dengesizliklerin ve gelir adaletsizliğinin derinleştiğini göstermektedir” değerlendirilmesi yapıldı.

YOKSULLUK EN FAZLA ÇOCUKLARI ETKİLİYOR

TÜİK verilerine göre, 2023 yılında yoksul çocuk oranı yüzde 31,3 iken ciddi maddi yoksunluk içinde olan çocukların oranı da yüzde 33,3. Bu veriye göre, neredeyse her 10 çocuktan 3’ü yoksul. Raporda yoksulluğun en fazla çocukları etkilediği ifade edilirken “Çocuk yoksulluğu oranları ile çocukların en temel gereksinimleri olan beslenme, sağlık, eğitim ve barınma imkânlarından yoksun olma oranları arasında doğru bir orantı vardır. Bu durum, çocukların maddi, manevi ve duygusal açıdan gelişimlerini olumsuz etkilemektedir. Bu koşullar altında, zihinsel ve bedensel gelişim açısından temel gereksinimleri karşılanmayan çocuklar, erken yaşlarda çalışma hayatına katılarak işçi olmaktadır. Çocuk işçiliği, devletin çocukları koruma politikalarının yetersizliğinin bir sonucu olduğu gibi, sosyal ve ekonomik politikalardaki adaletsizliğin bir yansımasıdır” denildi.

ÇALIŞANLARIN YÜZDE 15’İ YOKSUL

Eurostat’ın 2023 verilerine göre AB ülkelerinde çalışan yoksulluğunun en yüksek olduğu ülke Türkiye. Türkiye’de çalışanların yüzde 15’i yoksul. Türkiye’yi izleyen diğer ülkeler İspanya ve Slovenya. Buna karşın, çalışan yoksulluğunun en düşük olduğu ülkeler arasında Çekya, Danimarka ve Belçika bulunmakta.

Raporda öne çıkan diğer başlıklar ise şöyle:

* Türkiye’de yoksulluk ve sosyal dışlanma riski en çok kadın ve çocukları etkiliyor

* Her 10 kadından 4’ü yoksulluk ve sosyal dışlanma riski altında

* Türkiye’de her iki kişiden biri borçlu

* Borçluluk düzeyi arttıkça tüketici kredilerine başvuru ve kredi kartı kullanımı artıyor

* Tüketici kredilerinin tutarı bir yılda yüzde 22 artarken; kredi kartı kullanımı yüzde 59 arttı.